Το 1713 ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και Αρχιδούκας της Αυστρίας Κάρολος ΣΤ’ , ελλείψει αρσενικού κληρονόμου, διευθέτησε το ζήτημα της διαδοχής του στον αυστριακό θρόνο με μια Pragmatica Sanctio. Μια συνθήκη που κατοχύρωνε για πρώτη φορά το δικαίωμα της γυναικείας διαδοχής και εξασφάλιζε στην μελλοντική κληρονόμο του στέμματος των Αψβούργων την κυριαρχία στην Αυστρία, στα Βασίλεια της Ουγγαρίας και της Βοημίας, καθώς και στις αψβουργικές κτήσεις στην Ιταλία και στην Ολλανδία. 

Μετά τον θάνατο του Καρόλου ΣΤ’ το 1740, οι όροι της Pragmatica Sanctio αμφισβητήθηκαν από τις Μεγάλες Δυνάμεις, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει σε ολόκληρη την Ευρώπη μια σειρά πολέμων που έμειναν στην Ιστορία ως « οι πόλεμοι για την αυστριακή διαδοχή» : Ο Εκλέκτορας της Βαυαρίας (γαμπρός του αδελφού του Καρόλου ΣΤ’), ήγειρε αξιώσεις επί του θρόνου και των αψβουργικών κτήσεων, υποστηριζόμενος από τον Λουδοβίκο ΙΕ’ της Γαλλίας που είχε τα δικά του σχέδια, και από τον Φρειδερίκο της Πρωσίας που διεκδικούσε την Σιλεσία. Εναντίον της Αυστρίας στράφηκαν επίσης η Σαξονία, η Σαρδηνία, η Ισπανία που επεδίωκε τον έλεγχο των εδαφών της Β.Ιταλίας, η Πολωνία και το Δουκάτο της Μόντενα. Στο πλευρό της Αυστρίας στάθηκε μόνο η Αγγλία, αντίπαλος της Γαλλίας στον έλεγχο των αποικιών,αν και οι συμμαχίες άλλαξαν αρκετές φορές μέχρι το 1745.
Οι πόλεμοι για την αυστριακή διαδοχή έληξαν το 1748 με την Συνθήκη Ειρήνης που υπέγραψαν η Αγγλία, η Γαλλία και η Ολλανδία στο Aix-La-Chapelle, βάσει της οποίας η πρωτότοκη κόρη του Καρόλου ΣΤ’, Μαρία Θηρεσία,κληρονομούσε το αυστριακό στέμμα και όλες τις αψβουργικές κτήσεις, εκτός από την Σιλεσία που ενσωματώθηκε στην Πρωσία,και το Δουκάτο της Πάρμας που παραχωρήθηκε στην Ισπανία, ενώ η Pragmatica Sanctio αναγνωρίστηκε από όλα τα κράτη της Ευρώπης αποτελώντας τη βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η αυστριακή μοναρχία μέχρι τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο βασιλιάς Γεώργιος Β’ ο οποίος είχε λάβει ενεργό μέρος στους πολέμους της αυστριακής διαδοχής οδηγώντας το 1743 τον αγγλικό στρατό στη μάχη του Dettingen,θέλησε να εορταστεί με ιδιαίτερη λαμπρότητα στο Λονδίνο η υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης. Έτσι ανέθεσε στον Δούκα του Montagu την διοργάνωση μιας πανηγυρικής τελετής με πυροτεχνήματα για τις 27-04-1749 στο άνω τμήμα του St. James Park, το Green Park, και στον Georg Friedrich Handel τη σύνθεση της κατάλληλης μουσικής. Ως γνωστόν, ο Handel ήταν τότε ο κορυφαίος συνθέτης της Αγγλίας ενώ παράλληλα διατηρούσε και την προσωπική εύνοια του μονάρχη από το 1727 που είχε συνθέσει τους Ύμνους της ενθρόνισής του.
Ικανοποιώντας την βασιλική επιθυμία ,σύμφωνα με την οποία η ορχήστρα δεν έπρεπε να περιλαμβάνει βιολιά αλλά αποκλειστικά χάλκινα και ξύλινα πνευστά και κρουστά για να τονίζεται ο στρατιωτικός χαρακτήρας της νίκης, ο Handel συνέθεσε την σουίτα « Μουσική για τα Βασιλικά Πυροτεχνήματα» για 54 πνευστά με συνοδεία κρουστών, η οποία αποτελείτο από μια τυπική γαλλική Εισαγωγή και 4 μέρη : Bourrée - La Paix - La Réjouissance –Menuets I και II

Της επίσημης πρεμιέρας προηγήθηκε η δοκιμή του έργου στις 21-04-1749 στους κήπους του Vauxhall, την οποία παρακολούθησαν πάνω από 12.000 άτομα δημιουργώντας πρωτοφανή κυκλοφοριακή συμφόρηση με τις άμαξές τους στον κεντρικό δρόμο.
Την ημέρα της τελετής στο Green Park η ορχήστρα έπαιξε το έργο του Haendel από τον εξώστη του Ναού της Ειρήνης. Μιας εντυπωσιακής σε μέγεθος ξύλινης κατασκευής δωρικού ρυθμού, που είχε σχεδιάσει ειδικά για την περίσταση ο διάσημος Γαλλο-ιταλός αρχιτέκτων Jean-Nicolas Servandoni, διακοσμώντας την με περίτεχνα άνθη,αλληγορικές εικόνες και ανάγλυφα,ανάμεσα στα οποία δέσποζε εκείνο του Γεωργίου Β’ που οδηγούσε την Ειρήνη στη Βρετανία. Εξίσου εντυπωσιακή ήταν και η μηχανή ρίψης των πυροτεχνημάτων που είχε κατασκευάσει ο μηχανικός και αξιωματικός του Βασιλικού Πυροβολικού Thomas Desaguliers.
Δυστυχώς όμως εκείνη την ημέρα μόνο η εκτέλεση της μουσικής ήταν επιτυχής. Τα περισσότερα πυροτεχνήματα είχαν υγρανθεί από την έκθεσή τους σε ανοιχτό χώρο και δεν λειτούργησαν,ο συντονισμός σε σχέση με τη μουσική δεν ήταν ικανοποιητικός ενώ από μία αστοχία χειρισμού μία σπίθα έπεσε στο τμήμα του Ναού όπου ήταν αποθηκευμένα 10.000 πυροτεχνήματα, με αποτέλεσμα το οικοδόμημα του Servandoni να τυλιχθεί στις φλόγες και να καταρρεύσει σκοτώνοντας τρείς θεατές.
Η τελετή έληξε άδοξα, ο Servandoni συνελήφθη από την Αστυνομία επειδή επετέθη με το ξίφος του στον Δούκα του Montagu,θεωρώντας τον υπεύθυνο για την καταστροφή, ενώ τις επόμενες ημέρες το Λονδίνο γέμισε από σκίτσα, χαρακτικά και ποιήματα των αντιμοναρχικών που σατίριζαν την αποτυχία της φιλόδοξης γιορτής, και σχολίαζαν με καυστικό τρόπο την απόφαση του Βασιλιά να δαπανήσει ένα τεράστιο ποσόν για μία « εξτραβαγκάντσα » αντί να ενισχύσει οικονομικά τους φτωχούς στρατιώτες που είχαν υπηρετήσει την πατρίδα τους στον πόλεμο της αυστριακής διαδοχής.
Μετά την επίσημη πρεμιέρα της, η « Μουσική για τα Βασιλικά Πυροτεχνήματα » ενορχηστρωμένη πλέον από τον Handel για πλήρη ορχήστρα, άρχισε να εκτελείται σε διάφορες εορταστικές και πανηγυρικές περιστάσεις,παραμένοντας μέχρι σήμερα ένα από τα δημοφιλέστερα έργα που γράφτηκαν ποτέ για για ανοιχτό χώρο.

ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ

Αναδημοσίευση από: Η εφημερίδα της Ρίτσας Μασούρα