Άγγλος εκ καταγωγής αλλά Ιρλανδός εξ’επιλογής,σύμφωνα με τη δική του διατύπωση, ο συνθέτης Arnold Bax άνοιξε τις πύλες της κέλτικης χώρας των θαυμάτων το 1902, στα 19 του χρόνια, χάρι στο βιβλίο «The wanderings of Oisin and other poems » του William Butler Yeats. Του ποιητή που, όπως έλεγε,τον βοήθησε να αναδείξει τον Κέλτη που έκρυβε μέσα του, υποδεικνύοντάς του μέσω της τέχνης του το μαγικό βουνό όπου έπρεπε να σκάψει, για να ανακαλύψει όλα τα στοιχεία που θα έδιναν αξία και στη δική του τέχνη : Τους κέλτικους μύθους, την παραδοσιακή μουσική, την ιρλανδική λογοτεχνία, και την ομορφιά της ίδιας της χώρας στην οποία εμπνεύστηκε σημαντικά έργα του, αλλά και τα ποιήματα και τα διηγήματα που έγραψε στη γαελική διάλεκτο και εξέδωσε στο Δουβλίνο με το ιρλανδικό ψευδώνυμο Dermot O’Byrne.

ARNOLD BAX : EIRE / INTO THE TWILIGHT

Ο Bax επισκέφθηκε για πρώτη φορά την Ιρλανδία το 1903 και από τότε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1930 έζησε για μεγάλα χρονικά διαστήματα στο Glen Columcille του δυτικού Donegal, σε ένα διώροφο σπίτι με θέα στον Ατλαντικό, ο οποίος αποτέλεσε σημείο αναφοράς στην τέχνη του και στη ζωή του. Σύμφωνα με μαρτυρία του ίδιου, όποτε ένοιωθε πιεσμένος από τη θορυβώδη ζωή του Λονδίνου και από τις καλλιτεχνικές του υποχρεώσεις , κατέφευγε εκεί για να ηρεμήσει και να συνθέσει απερίσπαστος τα έργα του, απολαμβάνοντας την παρέα των κατοίκων και ιδιαίτερα των λαϊκών μουσικών που του μάθαιναν τις παραδοσιακές ιρλανδικές μελωδίες.
Ανάμεσα στο 1908 και το 1910 ο Bax συνέθεσε εκεί την περίφημη συμφωνική τριλογία του « Eire » ( Ιρλανδία).Τρία συμφωνικά ποιήματα εμπνευσμένα από την ποίηση του Yeats, από τους κέλτικους θρύλους, από τα τοπία του Glen Columcille καθώς και άλλων περιοχών όπως οι εξοχές του Kerry στο νότο, και το βουνό Brandon στο βόρειο άκρο της χερσονήσου Dingle.
Το πρώτο συμφωνικό ποίημα «Ιnto the twilight» βασίζεται στο ομότιτλο ποίημα του Yeats από τη συλλογή του 1899 «Wind among the reeds». Όπως σημειώνει ο Bax, στο έργο αυτό θέλησε να αποδόσει μουσικά την γαλήνια εικόνα των ορεινών όγκων της δυτικής πλευράς, εκείνη την οριακή στιγμή ανάμεσα στο φώς και στο σκοτάδι, όταν ολόκληρη η Ιρλανδία καλύπτεται από μια αίσθηση αιωνιότητας και ονείρου.
Από τις περιπλανήσεις του στο βουνό Brandon ο Bax εμπνεύστηκε το δεύτερο συμφωνικό ποίημα με τον τίτλο «In the feary hills». Το έργο ανακαλεί τις τελετές των ξωτικών της κέλτικης μυθολογίας που ζούν στα έγκατα των ιρλανδικών λόφων, το θρύλο του βάρδου Oisin που τραγουδούσε με την άρπα του γοητεύοντας θνητούς και αθανάτους, και βέβαια το επικό ποίημα του Yeats «The wanderings of Oisin» που άνοιξε στον Bax τις πύλες της κέλτικης χώρας των θαυμάτων οδηγώντας τον στην Ιρλανδία.

Η συμφωνική τριλογία «Eire» ολοκληρώνεται με το συμφωνικό ποίημα «Roscatha» (Πολεμικό τραγούδι) που ο Bax αφιέρωσε στους ορεσίβειους κατοίκους του Glen Columcille.
Γλαφυρές περιγραφές των κατοίκων που έγιναν στενοί φίλοι του, και λεπτομέρειες από την καθημερινότητα του Glen Columcille περιλαμβάνονται στο αυτοβιογραφικό βιβλίο «Farewell my youth» που ο Bax εξέδωσε στο Λονδίνο το 1943, αναφέροντας μάλιστα σε κάποιο σημείο και την τελευταία επιθυμία του,άμεσα συνδεδεμένη με το μέρος όπου, όπως είχε πεί χαρακτηριστικά,το καλλιτεχνικό του όραμα απέκτησε εντοπιότητα :
« Μου αρέσει να φαντάζομαι πως στην επιθανάτια κλίνη μου, η τελευταία εικόνα μου από αυτή τη ζωή θα είναι εκείνη του ήρεμου ανοιχτόγκριζου Ατλαντικού το σούρουπο, από το παράθυρο του επάνω ορόφου στο Glen Columcille, και της τελευταίας ακτίνας του ήλιου πίσω από το Glen Head με το ερειπωμένο παρατηρητήριο που χτίστηκε το 1812 από τον φόβο της Ναπολεόντειας εισβολής.
Εκεί όπου ένα απόγευμα είδα το εκπληκτικότερο βόρειο σέλας που θυμάμαι.
Μέχρι την ημέρα του θανάτου μου δεν θα πάψω να ευγνωμονώ και να αγαπώ το Glen Columcille και τους καλύτερους ανθρώπους της Ιρλανδίας»

ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ

Αναδημοσίευση από: Η εφημερίδα της Ρίτσας Μασούρα