«Η άνοιξη στη Φλωρεντία ήταν θαυμάσια.Αυτή η μαρτιάτικη νύχτα μοσχοβολούσε.Ο Piotr Illich βγήκε από το δωμάτιο όπου εργαζόταν,στο μικρό μπαλκόνι που ανήκε στο διαμέρισμά του.Τα άστρα έχουν εδώ πολύ πιο δυνατή λάμψη απο όση έχουν στο σπίτι στη Ρωσία, αναλογίστηκε και πήρε βαθειά αναπνοή. Και οι μυρωδιές εδώ είναι πιο έντονες και πιο γλυκές.Στο Frolovskoye θα έχει μάλλον ακόμα χιόνι…»

Klaus Mann : Παθητική Συμφωνία (1948)

Η σχέση του Piotr Illich Tchaikovsky με τη Φλωρεντία χρονολογείται από τον Μάϊο του 1874 που η ολιγοήμερη παραμονή του στην πόλη, του άφησε τις ωραιότερες εντυπώσεις.Τον Νοέμβριο του 1877 την επισκέφθηκε ξανά για τρείς ημέρες,ενώ η ευκαιρία να ζήσει εκεί για ένα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα του δόθηκε για πρώτη φορά το 1878 χάρι στην προστάτιδά του Nadezdha Von Meck.
Χήρα του βαθύπλουτου γερμανού μηχανικού Karl Otto von Meck, μητέρα 11 παιδιών, εξαιρετικά καλλιεργημένη και λάτρις της μουσικής, η ρωσίδα Nadezdha είχε εκτιμήσει το ταλέντο του, κατά 9 χρόνια νεώτερού της, Tchaikovsky ακούγοντας τη συμφωνική φαντασία του πάνω στην «Τρικυμία» του Shakespreare και ορισμένα έργα μουσικής δωματίου σε κάποιο ιδιωτικό κοντσέρτο το 1876.
Πληροφορούμενη από τους κοινούς τους φίλους Iosif Kotek και Nikolai Rubinstein τις οικονομικές του δυσχέρειες, του έστειλε το 1877 μια επιστολή ανακοινώνοντάς του την αποφασή της να του εξασφαλίσει μια γενναιόδωρη ετήσια χορηγία ώστε να αφοσιωθεί απερίσπαστος στη σύνθεση, αναθέτοντάς του και την πρώτη της μουσική παραγγελία. Έτσι ξεκίνησε η διασημότερη επιστολική σχέση στην ιστορία της μουσικής, στα 13 χρόνια της οποίας η Nadezdha δεν επεδίωξε ποτέ να συναντήσει δια ζώσης τον άνθρωπο που υποστήριξε οικονομικά και ηθικά περισσότερο από κάθε άλλον, φίλο ή συγγενή του.
«Το ότι η σχέση μας είναι εξαίρετη και ποτέ δεν υπήρξαν μεταξύ μας δυσάρεστα επεισόδια, ίσως να οφείλεται στο ότι δεν συναντηθήκαμε ποτέ. Η φιλία που διατηρούμε μέσω της αλληλογραφίας μας είναι ανέφελη, και βασίζεται στην ενδιαφέρουσα και γεμάτη εμπιστοσύνη ανταλλαγή απόψεων » θα έλεγε αργότερα ο συνθέτης.
Τον Ιανουάριο του 1878 η Nadezdha δέχθηκε από τον Tchaikovsky εις ένδειξιν ευγνωμοσύνης την αφιέρωση της 4ης Συμφωνίας του, και τον επόμενο μήνα νοίκιασε γι αυτόν στη Φλωρεντία ένα διαμέρισμα με θαυμάσια θέα στη Villa Bonciani, κοντά στη δική της Villa Oppenheim,προσκαλώντας τον να μείνει όσο επιθυμεί.
Το διάστημα που έμεινε κι εκείνη στη Φλωρεντία, εξακολούθησε να αλληλογραφεί σχεδόν καθημερινά μαζί του, αποφεύγοντας όπως πάντα κάθε φυσική επαφή.
Λέγεται μάλιστα ότι του έστελνε καθημερινά μέ ένα μέλος του υπηρετικού της προσωπικού το προγραμμα των περιπάτων της, ώστε να αποφευχθεί ακόμα και η πιθανότητα μιας τυχαίας συνάντησής τους στο δρόμο.

Ωστόσο η γενναιοδωρία της επέτρεψε στον Tchaikovsky να ξεχάσει για λίγο τον ατυχέστατο γάμο του με την Antonina Μilyukova, και να αφοσιωθεί στη σύνθεση της Όπεράς του «Η Παρθένος της Ορλεάνης», απολαμβάνοντας, όπως έγραψε στο αδελφό του Anatoly, την υπέροχη φλωρεντινή άνοιξη και τη μοναδική ατμόσφαιρα της αγαπημένης του πόλης που αποτελούσε ολόκληρη ένα έργο τέχνης.
Η Φλωρεντία παρέμεινε προσφιλής προορισμός του Tchaikovsky για πάνω από μια δεκαετία,ενώ χάρι στη στενή φιλία του με την Nadezdha,το 1883 ο γιός της Nikolai Von Meck νυμφεύθηκε την ανηψιά του Anna Davidova.
Τον Οκτώβριο του 1890, μετά από 13 χρόνια μιας σταθερής και ανέφελης σχέσης που αποτυπώθηκε σε 1200 επιστολές, η Nadezdha ανακοίνωσε στον Tchaikovsky ότι τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπιζε δεν της επέτρεπαν να συνεχίσει την ετήσια χρηματοδότησή του, βάζοντας έτσι τέλος και στη φιλία τους.
Βαθύτατα πικραμένος ο Tchaikovsky κατέφυγε για μια τελευταία φορά στη Φλωρεντία όπου το κλίμα και η ατμόσφαιρα της πόλης που τον είχε κερδίσει από την πρώτη του επίσκεψη, τον βοήθησαν να ολοκληρώσει μεσα σε 45 μέρες το αριστούργημα της λυρικής εργογραφίας του, την Όπερα «Ντάμα Πίκα» .
Το Δεκέμβριο του 1890 μετά την επιτυχημένη πρεμιέρα της Όπερας στο θέατρο Mariinsky της Αγ.Πετρούπολης, ο Tchaikovsky αποσύρθηκε στην εξοχική κατοικία του στο Frolovskoye,για να συνθέσει ένα έργο που είχε ήδη αρχίσει να σχεδιάζει από το 1888 στη Φλωρεντία.Ένα σεξτέτο εγχόρδων το οποίο επιθυμούσε να αφιερώσει στον Σύλλογο Μουσικής Δωματίου της Αγ.Πετρούπολης που εκείνη τη χρονιά τον είχε ανακηρύξει επίτιμο μέλος του, και ειδικά στον πρόεδρό του, τον φημισμένο βιολιστή και φίλο του Eugen Albrecht.
Το σεξτέτο εκδόθηκε στην οριστική του μορφή το 1892 με τον υπότιτλο «Ανάμνηση της Φλωρεντίας» ως ενας μουσικός φόρος τιμής του συνθέτη στην αγαπημένη του πόλη, και παρουσιάστηκε σε πρώτη δημόσια εκτέλεση από τον Eugen Albrecht και
5 σολίστ εγχόρδων του Συλλόγου Μουσικής Δωματίου της Αγ.Πετρούπολης
στις 06-12-1892

P.I.Tchaikovsky : Souvenir de Florence / Finale

ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ

Αναδημοσίευση από: Η εφημερίδα της Ρίτσας Μασούρα