|
Το 1921 ο 17χρονος υπότροφος του Ωδείου Αθηνών Νίκος Σκαλκώτας έγινε δεκτός στην τάξη του βιολιστή WillyHess,στην Ανωτάτη Μουσική Σχολή της Ακαδημίας των Τεχνών του Βερολίνου.Την ίδια χρονιά είχε έρθει από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο ο,
επίσης υπότροφος του Ωδείου Αθηνών,Δημήτρης Μητρόπουλος,ο οποίος επιδίωκε την πρόσληψή του στην Κρατική Όπερα με τη βοήθεια του διάσημου στη Γερμανία Έλληνα σκηνογράφου Πάνου Αραβαντινού. Γνώριμοι ήδη από την Αθήνα,οι δύο νεαροί μουσικοί έγιναν στενοί φίλοι,συγκατοικώντας μάλιστα για ένα χρόνο σε ένα διαμέρισμα στο Lankwitz,που τότε ήταν το κέντρο της ελληνικής μουσικής και καλλιτεχνικής κοινότητας.Την νεανική παρέα τους εκείνη την εποχή αποτελούσαν
ο συνθέτης Γιάννης Κωνσταντινίδης (Κώστας Γιαννίδης),ο βιολιστής Γιώργος Λυκούδης,η υψίφωνος Μαργαρίτα Πέρρα,οι πιανίστες Αντώνης Σκόκος και Κατίνα Παρασκευά (μετέπειτα Σκόκου),η Κατίνα Κωνσταντοπούλου (μετέπειτα Παξινού) που σπούδαζε κλασσικό τραγούδι και ο διακεκριμμένος αργότερα μουσικολόγος Μίνως Δούνιας που σπούδαζε θεωρητικά και βιόλα.Την περίοδο 1922 -1923 ο Σκαλκώτας έπαιζε δεύτερο βιολί σε ένα τρίο που είχαν συγκροτήσει με τον Λυκούδη -πρώτο βιολί- και τον Δούνια –βιόλα-,ενώ από τότε χρονολογείται και η ενορχήστρωση που έκανε στο νεανικό πιανιστικό έργο του Μητρόπουλου ‘’Κρητική Γιορτή’’.
Το 1924,όταν τα μισά μέλη της παρέας έφυγαν από το Βερολίνο ,ο Σκαλκώτας είχε ήδη ξεκαθαρίσει μέσα του ότι δεν τον ενδιέφερε μια καρριέρα βιολιστή.Αν και η υποτροφία του είχε λήξει,αποφάσισε να παραμείνει και να συνεχίσει σπουδές σύνθεσης,βιοποριζόμενος ως ενορχηστρωτής στην εταιρία Odeon,και ως πιανίστας σε προβολές βωβού κινηματογράφου και σε νυχτερινά κέντρα.Η αλληλογραφία του με την στενή φίλη του Νέλλη Ασκητοπούλου (μετέπειτα Ευελπίδη) που τότε σπούδαζε βιολί στις Βρυξέλλες,αποκαλύπτει σημαντικές πληροφορίες για τη ζωή του στο Βερολίνο,για τα σχέδιά του αλλα και για το πόσο αβέβαιο έβλεπε το μέλλον του στην Ελλάδα.Όταν μάλιστα η Νέλλη επέστρεψε το 1925 στην Αθήνα,ο Σκαλκώτας,
που εκείνη τη χρονιά συνέθεσε γι αυτήν τη Σονάτα του για σόλο βιολί,προσπάθησε να την πείσει να ξαναφύγει στο εξωτερικό φοβούμενος οτι αν έμενε,θα χανόταν καλλιτεχνικά.
Μέχρι το 1927 ο Σκαλκώτας,ζευγάρι πλέον με την ουκρανή βιολονίστα MathildeTemko(με την οποία απέκτησε την κόρη του Άρτεμι),μαθήτευσε δίπλα στους KurtWeilκαι PhilippJarnachαντιμετωπίζοντας μεγάλες δυσκολίες διαβίωσης.Ευτυχώς όμως εκείνη τη χρονιά μια τριετής υποτροφία του Εμμανουήλ Μπενάκη του επέτρεψε να απαλλαγεί από το άγχος του βιοπορισμού,και να συνεχίσει τις σπουδές του με τον ArnoldSchoenberg,παρουσιάζοντας παράλληλα και ορισμένα έργα του στο βερολινέζικο κοινό. Το 1928 γνωρίστηκε με την ταλαντούχα νεαρή πιανίστα Πολυξένη Ρουσσοπούλου- Ματέϋ,η οποία μετά απο τις σπουδές της στη Λειψία είχε μόλις εγκατασταθεί με τον σύζυγό της στο Βερολίνο.Στο διαμέρισμα των Ματτέϋ στην Brückenhalle 8,εκτός από τον Σκαλκώτα σύχναζαν και άλλοι Έλληνες μουσικοί που σπούδαζαν,σταδιοδρομούσαν η ταξίδευαν στο Βερολίνο,όπως ο Δημήτρης Μητρόπουλος,η Νέλλη Ασκητοπούλου,η μεσόφωνος Αλεξάνδρα Τριάντη,και ο πιανίστας Σπύρος Φαραντάτος ο οποίος νυμφεύθηκε την ετεροθαλή αδελφή της Πολυξένης,την επίσης πιανίστα Έλλη Γεράκη.
Στις 06-04-1930 στη Singakademie του Βερολίνου η Πολυξένη Ρουσσοπούλου- Ματέϋ με τον βιολιστή AnatolKnorreέδωσε υπο τη διεύθυνση του KarlMengelbergτην πρεμιέρα του Κοντσέρτου για πιάνο,βιολί και ορχήστρα δωματίου,κατόπιν επιθυμίας του Σκαλκώτα ο οποίος της είχε χαρίσει τη χειρόγραφη παρτιτούρα του έργου.Το Νοέμβριο του 1930 η Πολυξένη συνεργάστηκε με τον Σκαλκώτα και στην Αθήνα όπου είχε προσκληθεί να δώσει δύο συναυλίες ως συνθέτης και μαέστρος.
Στην πρώτη συναυλία που έδωσε στις 23-11 στα Ολύμπια διευθύνοντας την Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών,συμπεριέλαβε στο πρόγραμμα το πρωτοποριακό Κοντσέρτο του για Ορχήστρα Πνευστών,και το 2ο Κοντσέρτο για πιάνο του Liszt με σολίστ την Πολυξένη.Στη δεύτερη συναυλία της 27-11 στο Ωδείο Αθηνών,που περιλάμβανε δικά του έργα μουσικής δωματίου,βιολί έπαιξε η Νέλλη Ασκητοπούλου και πιάνο ο Σπύρος Φαραντάτος στον οποίο είχε ήδη αφιερώσει το 1927 στο Βερολίνο τις ‘’15 Παραλλαγές για πιάνο’’.
Επιστρέφοντας οριστικά στην Αθήνα το 1933 χωρίς την MathildeTemko,ο Σκαλκώτας επανασυνδέθηκε με τον Δημήτρη Μητρόπουλο μεχρι την αναχώρηση του για τις ΗΠΑ,αφιερώνοντάς του μάλιστα το 1936 τους ‘’36 Ελληνικούς Χορούς’’, και διατήρησε στενές σχέσεις με 5 ακόμα μέλη της παρέας του Βερολίνου : με τον Μίνωα Δούνια που τον υποστήριξε ένθερμα ως μουσικοκριτικός,με το ζεύγος Σκόκου,με τον Γιάννη Κωνσταντινίδη,και με την Πολυξένη Ρουσσοπούλου – Ματτεϋ με την οποία συνεργάστηκε περιστασιακά συνθέτοντας μουσική για τις χορευτικές παραστάσεις της Σχολής της.To 1946 νυμφεύθηκε την πιανίστα Μαρία Παγκαλή,το 1947 απέκτησε τον γιό του Αλέκο,και το 1949 πέθανε από επιπλοκές μιας κήλης σε ηλικία μόλις 45 ετών,άγνωστος στο κοινό της χώρας του.Μετά τον θάνατο του,ο Μίνως Δούνιας,ο Γιάννης Κωνσταντινίδης,η Νέλλη Ασκητοπούλου-Ευελπίδη και ο νεώτερος φίλος του Γιάννης Γ.Παπαϊωάννου,σύστησαν μια επιτροπή με σκοπό τη συγκέντρωση,μελέτη και έκδοση των έργων του,η οποία το 1961 διευρύνθηκε με τη συμμετοχή και άλλων μελών,και επισημοποιήθηκε ως σωματείο με την ονομασία ‘’Εταιρία Φίλων Νίκου Σκαλκώτα’’.
ΚΑΤΙΑ ΚΑΛΛΙΤΣΟΥΝΑΚΗ
Παραγωγός Τρίτου Προγράμματος ΕΡΑ
Αναδημοσίευση από: Το εφημεριδάκι της Ρίτσας Μασούρα
|
